“Is dit het nu?” “Kan ik het wel aan”? “Is het risico niet te groot?” Wikken, wegen, uitstellen, relativeren: de meesten van ons doen het regelmatig. We kunnen terug in de tijd denken, keer op keer onze opties overwegen en zelfs de toekomst voorspellen (al zitten we lang niet altijd goed…). Kortom: denken doen we de hele dag door. Maar is al dat ‘gedenk’ wel goed voor ons?
Bange beslisser
Toen ik SCIO startte, was dat uit angst en wanhoop. Ik was druk aan het solliciteren, maar werd (zoals het gros van de vers afgestudeerde psychologen) afgewezen wegens ‘te weinig ervaring’. De hele situatie was verwarrend, zowel negatief als positief (wanhoop en angst tegenover ambitie en energie). Ik kreeg goedbedoeld advies vanuit alle hoeken, wat erop neerkwam dat ik mijn verstand moest gebruiken en goed moest nadenken over mijn keuzes. Een eigen praktijk starten: het was zo’n enorm risico! Mijn gedachten? “Mijn trajecten worden niet vergoed, ik bouw geen pensioen op, ik heb een leuke horecabaan met een degelijk salaris, ik wil evenveel bijdragen aan de kosten als mijn partner.” Voor mijn gevoel waren dit feiten, ik kon echt beter door solliciteren voor een psychologenfunctie en blij zijn met wat ik had. Maar ik kon het niet. Mijn visie en ondernemers-mindset zetten me aan tot handelen. Ik nam, ondanks heftige angstemoties, een grote beslissing: SCIO was geboren. Ik heb destijds heel wat uren ‘denkwerk’ verricht voordat ik het besluit nam. Maar wat maakt nu dat we het juiste doen bij zulke grote beslissingen? Is het denken? Is het wikken en wegen, plussen en minnen? Of is het iets anders?
Grote keuzes
Spanning hoort bij het maken van grote keuzes: of het nu een nieuw huis, gezinsuitbreiding, een andere auto of een extra personeelslid is. We maken lijstjes, winnen advies in, gaan eindeloos vergelijken via internet en rekenen alles tot op de decimaal uit. Veel van onze energie gaat naar het nemen van beslissingen. Het eindeloze gedenk en ‘uitgepluis’ geeft ons een gevoel van controle: we weten alles en hebben over alles nagedacht – dan kan het niet misgaan! Als we hier helder op reflecteren, dan komen we echter tot de conclusie dat ‘alles overdenken’ geen garantie is voor succes. Sterker nog; we worden vaak op het verkeerde been gezet door de hoeveelheid beschikbare informatie. De beste beslissingen nemen we volgens mij vaak als we juist even niet aan het denken zijn.
Eureka op vakantie
Bedenk maar eens: wat zijn je beste beslissingen ooit geweest? Met welke keuze die je gemaakt hebt, ben je superblij? Voor mij is dit bijvoorbeeld mijn partnerkeuze elf jaar geleden. Ik hoefde niet te wikken, wegen, denken of rekenen. Ik wist het! Of nee: ik voelde het! Datzelfde geldt voor het starten van mijn eigen bedrijf, het verhuizen naar een vast kantoor en het aannemen van mijn teamleden. Als je terugblikt op jouw grote keuzes, kom je waarschijnlijk tot de conclusie dat je de beste keuzes hebt gemaakt op momenten dat je juist even niet met beslissen bezig was. Op vakantie, tijdens een ontspannen avond met vrienden, bij een wandeling op het strand of onder het koken van een uitgebreid diner. Je zat niet voortdurend ‘in je hoofd’, maar maakte contact met jezelf en met je gevoel. Alle goedbedoelde adviezen of beren die in de weg stonden, verdwenen prompt naar de achtergrond. Het ging helemaal vanzelf: je voelde wat je moest doen.
Gevoel: je wijze raadgever
‘Je gevoel is je kompas’ hoor ik mensen wel eens zeggen. Ik ben het hier in essentie helemaal mee eens. Ons gevoel is onze raadgever. Hoe vaak zeg je wel niet tegen jezelf (als je weer eens ‘spijt’ hebt van iets): “Achteraf gezien voelde het eigenlijk al niet goed”. Dan mag je jezelf de vraag stellen: “Waarom heb ik dan niet naar mijn gevoel geluisterd?”. Onze voorouders in de oertijd deden dit veel beter. Ons brein functioneerde toen (bijna) volledig op ons gevoel (ons ‘dierenbrein’). Het was een snel functionerend brein: als je bang werd, ging je rennen (of slaan). Als je moest poepen, dan deed je dat ter plekke. Als je honger had, dan slachtte je de buurman en zorgde je dat jijzelf in leven bleef. Je volgde je gevoel en zorgde dat je zo succesvol mogelijk was (lees: lang leven en zoveel mogelijk gezonde kinderen op de wereld zetten). In die tijd was je gevoel dé raadgever waar je geen moment aan twijfelde.
Met verstand naar je gevoel kijken
In deze snel veranderende wereld (met alle verleidingen op de loer) is het echter niet verstandig om altijd domweg naar ons gevoel te handelen. Mijn gevoel zegt ook wel eens dat ik het ‘verdiend heb’ om een hele fles wijn achterover te gooien en dat ik écht wel die jurk van 180 euro mag kopen. Ik werk er toch voor? Als we continu ons gevoel zouden volgen, zou het één grote chaos worden. Ik hoor je denken: “Wat is de bedoeling? Gevoel of verstand?” Het antwoord (zoals op vele grote vraagstukken) is ‘balans’. Het is belangrijk om stil te staan bij je gevoel (want dat geeft de richting van jouw behoeftes aan) en dan met je verstand de verschillende opties te bekijken. Oftewel: verstandig naar je gevoel luisteren. Dat is wat mij betreft dé oplossing voor grote vraagstukken in het leven. Start met voelen en denk daarna pas na.
Voelen, hoe doe je dat?
Voelen lijkt zo simpel. Je wordt geprikt, het doet pijn. Je wordt gestreeld, het is fijn. Lichamelijk voelen is over het algemeen voor veel mensen wel te doen (zo niet: ga eens een ochtendje BodyPumpen, dan snap je wat ik bedoel). Mentaal voelen is van een heel ander niveau. Contact maken met datgene wat je het allerliefste wil: dat is het kompas waar we naar op zoek zijn. Ieder mens (dus ieders kompas) is anders. Helaas kan ik je daarom ook niet dé oplossing geven. Wel kan ik je op weg helpen met de volgende tips:
- Stop met denken en ga iets met je handen of lijf doen.
- Spreek je oude hobby’s aan: waar ging jij als kind in op? Waar ben je mee gestopt omdat je daar ‘te oud’ voor was?
- Neem een lekker lang bad, zet een muziekje op en zet vooral je telefoon uit. Verwen jezelf eens goed.
- Maak een lange wandeling door een mooi gebied en kijk eens verwonderd rond.
- Observeer spelende en blije kinderen, focus op hun plezier en onbevangenheid.
- Doe deze dingen vooral ‘zonder doel’.
Die laatste tip is zeer belangrijk. Het werkt niet om tegen jezelf te zeggen: “Ik heb een belangrijke keuze te maken, ik ga nu NIET denken en in bad – dan komt de beslissing vanzelf”. Het gaat er juist om dat je even niet bezig bent met de kwestie, maar gewoon met jezelf en met wat jou plezier geeft. Als het lukt om het knopje ‘belangrijke beslissingen nemen’ uit te zetten, dan komt het antwoord op den duur in de meeste gevallen vanzelf. Daarna kun je met je verstand kijken naar wat je gevoel aangeeft. Is het realistisch wat ik wil, kan dit op dit moment in mijn leven? Of: kan ik het mogelijk maken?
Beslissing is genomen, en nu?
Hoe je het ook wendt of keert: om iets in je leven te veranderen, zal je iets moeten doen. Nadat de keuze gemaakt is, kun je een plan maken om je doelen te bereiken. Dit klinkt simpel, maar is niet altijd gemakkelijk. Het fijne is dat er genoeg mensen zijn die je kunnen helpen (je vrienden, familie, een collega). Mocht je merken dat het lastig of spannend is om de eerste stappen te zetten, dan is het een optie om je door een coach of psycholoog te laten supporten. Echt doen! Het leven is veel te kort om stil te staan.
Uiteraard mag je ook direct contact met ons opnemen via 085-7920004.
SCIO helpt graag mee!
Hulp nodig bij het contact maken met je gevoel? Of wil je gewoon eens sparren met één van ons? Neem dan gerust contact met ons op.
Als je op de hoogte wilt blijven van ons trainingsaanbod en ontwikkelingen, meld je hieronder dan aan of volg onze Facebook pagina
Over Sascha Mulder
Zelfstandig psycholoog en eigenaresse van SCIO Tiel. Werkt met kinderen en volwassenen vanuit de Positieve Psychologie en het Oplossingsgericht Werken. Blogt over alledaagse psychologie en jong ondernemerschap.